Nederland is een echt ganzenland. In de winter komen er veel ganzensoorten overwinteren en eten het mooie eiwitrijke gras in de polders. De winterganzen trekken vroeg in het voorjaar naar hun broedplaatsen in het Noorden. Ook blijven er veel ganzen achter die al bij ons verbleven. We noemen dit overzomerende of jaarrondganzen. Zomerganzen worden ook wel eens jaarrond ganzen genoemd omdat ze het gehele jaar in Nederland verblijven.
Problemen?
Vooral deze ganzen zorgen voor veel problemen en landbouwschade. In 2010 sprak men nog over “Veel ganzen? Geen probleem.”. Inmiddels weten wij beter, en is de ganzenpopulatie ondertussen wel een probleem.
Maar wiens probleem is het nu uiteindelijk?
- De boeren?
- De overheid?
- De burger?
- De dierenvrienden?
- De jager/schadebestrijder?
Een eenduidig en eenvoudig antwoord is hier niet op te geven. De “dieren-vrienden” vinden dat de gans (net als alle andere dieren) beschermd moeten worden. Dat ganzen dezelfde rechten hebben als mensen en dat er vooral door de mens niet ingegrepen mag worden in de populatie.
Maar is dit reëel? Het opkomen voor dieren is mooi en goed, zo houden wij over het algemeen de zaken in evenwicht. Maar wat als de populatie uit de hand loopt. En als de uit te betalen schades aan bijvoorbeeld landbouwgewassen zo hoog worden in bedragen, wat is dan de optie? Wie gaat dit betalen?
Om kort te gaan: wij allemaal betalen dit.
Even wat cijfers
Om inzicht te krijgen in de kosten en baten van wilde dieren die schade veroorzaken in de landbouw, zijn er enquêtes gehouden onder agrariërs. Uit dit onderzoek blijkt dat de totale schade in de landbouw wordt geschat op € 96 mln per jaar. Ongeveer 23% daarvan wordt vergoed door de overheid.
De Grootste schade wordt veroorzaakt door niet beschermde, vrijgestelde soorten: € 35 mln. Een groot deel van de totale schade, ca. 74 mln, wordt niet vergoed. Ganzen zijn verantwoordelijk voor 76% van de schade.
(Bron: Jagersvereniging Nederland)
Ouderschap
Ganzen zijn slimme dieren, monogaam en goede ouders. Mocht een van de ouders wegvallen, dan nemen andere paren de zorg voor de kuikens over.
Eenden zijn in dat opzicht “slordige” ouders, en moeder moet de zorg en opvoeding alleen doen. Terwijl zij lastige gevallen wordt door woerden, die net zo makkelijk de kuikentjes verdrinken. Een zorgende moedereend is niet echt gewillig om te paren, dus dan laat je de kuikens verdwijnen.
Omdat ganzen zo alert zijn en een ouder voor en een ouder achter de kuikens zwemt is de kans op verlies veel kleiner. Een gemiddeld nest van grauwe ganzen brengt 6 kuikens groot en de jongen gaan in hun 3e levensjaar ook broeden. Eind januari (hangt ook van het weer af) beginnen de ganzen koppels te vormen. De koppels zoeken een mooie beschutte plek, en omdat zij met twee zijn worden de eieren zelden geroofd. Rondom deze broedgebieden is er vaak ook voldoende voedsel voor de jonge kuikens ruimschoots aanwezig.
Voorkomende ganzen in Nederland
- Grauwe gans
- Kolgans
- Nijlgans (is eigenlijk een eendensoort)
- Canadagans
- Rietgans
- Streepkop/Indische gans
- Kleine rietgans
Omdat de landbouwschades echt uit de hand lopen, de overlast behoorlijk groot is, en dan niet alleen bij boeren moet er aan schadebestrijding worden gedaan.
Ook het luchtverkeer nabij de start- en landingsbanen loopt veel gevaar door ganzen welke deze start- en landingsbanen kruisen.
Per provincie gelden er andere regels, tijden en soorten voor schadebestrijding op ganzensoorten. Daarnaast zou je ook meer aan nestreductie moeten doen, maar ook dat is per provincie/gemeente/instantie ook erg verschillend. Kortom bijna niet te doen. Degene die de overlast als enige daadwerkelijk aan kunnen pakken zijn de jagers. Die knappen een lastige klus op voor een overheid die faalt.
Anti-jacht lobby
Dan heb je nog de anti-jacht lobby, die er alles maar dan ook alles aan doen om de jacht en schadebestrijding in Nederland te verbieden. Met beelden en procedures die via de Party voor de Dieren worden gesponsord.
Er wordt hierbij vaak bewust een verkeerd beeld neergezet van de jagers, en alles op alles gezet om iedere jager zijn/haar jachtakte af te nemen. Zijn jagers de “schietknechten” van de overheid, gebruiken boeren de jagers om het probleem op te lossen, of laten jagers die allemaal gebeuren??
In ieder geval rondom Schiphol MOET er het hele jaar door schade bestreden worden. Het gevaar en de overlast is te riskant. Maar wat doe je met al die ganzen?
Consumeren
Voor eigen gebruik zijn een aantal ganzen nog wel te consumeren, maar de grote aantallen waar wij het nu over hebben zijn niet meer te verwerken. Helaas gaan dan de meeste geschoten ganzen de kliko in of worden ze in het hondenvoer gemengd. Dat moet echt veranderen, en daarom zijn wij hier. Gans is heel erg lekker om te eten en er zijn tal van mogelijkheden om deze te bereiden. Gansworst en Ganshamburgers zijn daar een voorbeeld van, maar wat wij nu gaan maken is ook een van de mogelijkheden.
De volgende workshop zal worst maken zijn!
