Gezegend met boeren
We zijn in ons kleine landje gezegend met boeren die door modernisering en innovatieve toonaangevend zijn op wereldniveau. Onze boeren produceren 1 van de 3 primaire levensbehoeften: voedsel. Er dient daarom veel meer waardering te komen voor die hardwerkende 2% van de bevolking die betaalbaar voedsel produceert voor de andere 98% (en de export). Hongersnood in grote delen van de wereld dreigt door o.a. de oorlog in de Oekraiene, een wereldwijd toenemende oppervlakte woestijn en misoogsten.
Om niet nog afhankelijker te worden van het buitenland zullen we (net als bijvoorbeeld Frankrijk) nog meer voedselsoeverein moeten worden. Onze rivierdelta heeft een voorsprong door o.a. haar ligging, de voedselrijke bodem en de aanwezigheid van voldoende dierlijke mest. Voedsel uit het buitenland is vrijwel altijd minder efficiënt en op milieuonvriendelijkere wijze geproduceerd.
In Nederland wordt de natuurkwaliteit bepaald aan de hand van stikstofuitstoot middels een model (Aerius-model van RIVM) dat mede gebaseerd is op aannames en schattingen) die niet overeen (hoeven te) komen met de daadwerkelijke stikstofuitstoot per boerenbedrijf.
Op Vlieland bijvoorbeeld waar geen enkele boer aanwezig is en alleen wat geiten en “oerrunderen” ingezet worden als beheermaatregel, moet al 70% stikstof gereduceerd worden. Dat zal o.a. de ontwikkeling van Vlibiza vrijwel volledig aan banden leggen
Een modelberekening is derhalve ongeschikt voor het formuleren van beleid. Laat staan om het door stikstofminister van der Wal gepresenteerde stikstofkaart door de provincies te laten uitwerken en uitvoeren.
Er dient niet op modelberekeningen gestuurd te worden maar juist op de actuele aanwezige natuurkwaliteit en de kansrijkdom voor wezenlijk natuurherstel.
Wat ik verder mis in de onrechtvaardige discussie is de uitstoot van stikstof door onder andere (zware) industrie bouw en verkeer (auto’s en vliegtuigen). Of de noodzaak voor consumenten om te minderen.
Den Haag heeft zich in Brussel zo verslikt dat we zelfs door alle boeren te verdrijven niet onder de gewenste stikstofgrens komen!!
Of hebben we te maken met dubbele agenda’s. In werkelijkheid heeft het kabinet ruimte (lees circa 1.82 miljoen hectare landbouwgrond) nodig om onder andere de woning- en wegenbouw vlot te trekken.
Het kabinet wil 25 miljard besteden aan opkoop van boeren. Maar het netto-effect daarvan voor natuurherstel zal vrijwel nihil zijn. En als er geen aantoonbaar natuurherstel opgetreden is kunnen er volgens het Europese Hof ook (vrijwel) geen extra woningen gebouwd worden.
25 miljard
De 25 miljard belastinggeld, ja u leest het goed (meer dan 1.000 euro per hoofd van de bevolking!), dient m.i. juist vooral ingezet te worden om de pijn van onze eigen nationale crisis te verzachten maar ook voor bijvoorbeeld landbouw innovatie (bijvoorbeeld emissiearme stalsystemen), de omschakeling naar biologische bedrijfsvoering, het stimuleren van regeneratieve landbouwprojecten en effectieve natuurherstel maatregelen op basis van maatwerk.
Naast stikstofuitstoot zijn vele andere factoren zoals de abiotiek, de keuze van (al of niet) uitgevoerde beheermaatregelen en de oppervlakte van doorslaggevend belang voor de natuurkwaliteit. Veel natuurgebieden zijn verdroogd en gaan via natuurlijke successie over naar een bosgemeenschap met de bijbehorende biodiversiteit zoals het Stellario-Carpinetum.
Het mes dient in onvoldoende functionerende en /of te kleine Natura 2000-gebieden gezet te worden.
Terreinbeherende organisaties (Tbo’s) ontvangen vrijwel altijd voldoende geld om landbouwgrond aan te kopen en in te richten maar juist onvoldoende geld voor doelmatig en doeltreffend beheer.
Opvallend is dat als (voormalige) landbouwgrond omgezet wordt in “nieuwe” (cultuur)natuur al binnen enkele jaren bij de Tbo’s de champagne ontkurkt kan worden vanwege de geboekte successen zoals het voorkomen van de Wolf, de Veldparelmoervlinder, de Kwartelkoning de Grote modderkruiper en zeer zeldzame orchideeën. De natuur is dus veel veerkrachtiger dan we denken en floreert juist bij een goed draaiende (landbouw) economie. Een krimpende eonomie levert juist veel minder geld op voor aankoop, inrichting en beheer van het ecologisch netwerk.
Als ik in mijn glazen bol kijk zie ik dat het kabinet Rutte IV gaat vallen. Mijn pake Klaas en vader Johannes vertelden mij altijd dat machtige volkspartijen zoals VVD en CDA vroeger inhoudelijk opkwamen voor de boeren, burgers, vissers, buitenlui en het platteland.
De VVD, het CDA en de meeste andere politieke partijen zijn nu anno 2022 – geheel vervreemd van boeren, burgers en het landelijk gebied – een doodlopende weg ingeslagen.
Partijen zoals BBB (BoerBurgerBeweging) en JA21 gaan elecotoraal de grote winnaars worden op basis van inhoud (i.p.v. beeldovorming) en realiteitszin maar ooral ook nuchter boerenverstand.
Nederland moet terug naar de Europese Commissie (Brussel) om toe te geven dat het huidige model disproportioneel en fout is om te voorkomen dat het hele platteland leeggeveegd wordt. Hetgeen ook de doodsteek betekent van de sociaal-economishe plattelandscohesie.
Op basis van fundamentele aanpassingen dient een van de landbouwtransitie perspectiefrijk en uitvoerbaar Nationaal Strategisch Plan opgesteld te worden met een economische en ecologische verbidning waar ook de boeren bij betrokken worden.
Keuzes
Door nu de juiste en verstandige keuzes te maken geeft dat de boeren (hun land is eigendomsrecht dat meestal al generaties in familiebezit hebben) perspectief voor komende 30 – 50 jaar.
De boeren willen zich keihard blijven inzetten voor een efficiënte, diervriendelijke en milieuvriendelijke voedselproductie en een leefbaar en veerkrachtig platteland waarbij e zich tevens richten op toerisme en streekproducten.
En op hun agrarisch land onder andere ook blijvende aandacht voor het landschapsschoon, de weidevogels middels agrarisch natuurbeheer (ANLb) en de opvang van miljoenen (overwinterende) ganzen waar we internationale verantwoordelijkheid voor hebben.
Ir. Klaas Jzn. Stapensea (geboren op een gemengd boerenbedrijf “Elgersmastate” in Boer nabij Franeker) afgestudeerd aan de Internationale Agrarische Hogeschool en Open Universiteit.
Op Vlieland werkzaam geweest en meer dan 20 jaar Hoofd Natuur en Landschap in Flevoland geweest. Oprichter van de (buiten)gewone onderneming Talpa de witte mol. Gespecialiseerd in Mollenbestrijding, Fauna management en Ecologisch advies (o.a. weidevogels en predatie en Natura2000).
